اندیکاتور RSI در تریدینگ ویو : آموزش نحوه استفاده در تحلیل تکنیکال

مقدمه

در دنیای پرنوسان بازارهای مالی، داشتن ابزارهایی که بتوانند نقاط ورود و خروج مناسب را به معامله‌گر نشان دهند، از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین این ابزارها، اندیکاتور RSI است. این اندیکاتور به‌ویژه در بین تحلیل‌گران تکنیکال جایگاه ویژه‌ای دارد و اغلب در پلتفرم‌هایی مانند TradingView مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در این مقاله از وب‌سایت بروکر اول، به شکلی کامل و کاربردی، اندیکاتور RSI در تریدینگ ویو را بررسی می کنیم. از معرفی ساختار و فلسفه عملکرد آن گرفته تا آموزش نحوه استفاده، تنظیمات دقیق و ترکیب با دیگر اندیکاتورها در استراتژی‌های معاملاتی. اگر می‌خواهید از این اندیکاتور به‌عنوان یک راهنمای دقیق در تحلیل چارت‌ها استفاده کنید، تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

اندیکاتور RSI چیست ؟

اندیکاتور RSI مخفف عبارت Relative Strength Index و به فارسی «شاخص قدرت نسبی» است. این ابزار اولین‌ بار توسط تحلیل‌گر مشهور بازار، J. Welles Wilder در سال 1978 معرفی شد و از همان زمان تاکنون، به یکی از ابزارهای اصلی تحلیل تکنیکال در بازارهای مالی تبدیل شده است.

RSI یک اندیکاتور از نوع اسیلاتور محسوب می‌شود که بین دو سطح 0 تا 100 نوسان می‌کند و قدرت و ضعف یک روند را در دوره‌های مشخصی از زمان اندازه‌گیری می‌کند. ساختار این اندیکاتور به‌گونه‌ای طراحی شده که با محاسبه نسبت میانگین سود و زیان در یک بازه زمانی، به معامله‌گر نشان می‌دهد که آیا یک دارایی در وضعیت اشباع خرید یا اشباع فروش قرار دارد یا خیر.

در پلتفرم تریدینگ ویو (TradingView)، این اندیکاتور به‌راحتی قابل دسترسی و اعمال بر نمودار است و معامله‌گران می‌توانند از آن در تحلیل تکنیکال روزانه، هفتگی یا حتی میان‌مدت خود بهره بگیرند. در ادامه مقاله به‌طور دقیق‌تر نحوه عملکرد این اندیکاتور، مزایا، تنظیمات و استراتژی‌های مرتبط با آن را بررسی خواهیم کرد.

اندیکاتور RSI چگونه کار می‌کند؟

اندیکاتور RSI به‌عنوان یک ابزار اسیلاتور، قدرت نسبی بازار را در قالب عددی بین 0 تا 100 نشان می‌دهد. اساس عملکرد این اندیکاتور، محاسبه‌ای است که میانگین سود و زیان قیمت در یک دوره زمانی مشخص (معمولاً ۱۴ دوره) را در نظر می‌گیرد.

فرمول استاندارد اندیکاتور RSI به شکل زیر است :

که در آن، RS مخفف Relative Strength و برابر است با :

نتیجه‌ی این محاسبه یک عدد بین صفر تا صد خواهد بود که از آن برای تشخیص موقعیت‌های اشباع خرید یا Overbought و اشباع فروش یا Oversold استفاده می‌شود. به‌صورت پیش‌فرض:

• اگر RSI بالای 70 باشد، دارایی در ناحیه اشباع خرید قرار دارد و ممکن است وارد فاز اصلاح یا ریزش شود.
• اگر RSI پایین‌تر از 30 باشد، دارایی در ناحیه اشباع فروش است و ممکن است به‌زودی وارد فاز بازگشتی یا صعود شود.

این نوسانات عددی، به معامله‌گران کمک می‌کند تا با درک قدرت یا ضعف حرکت قیمت، تصمیم‌های بهتری برای ورود یا خروج از معامله بگیرند. در تصویر زیر مشاهده میکنید وقتی که RSI به منطقه اشباع خرید (بالای 70) میرود قیمت گارد ریزشی و اصلاحی به خود می گیرد.

در ادامه مقاله، کاربردهای دقیق‌تری از این رفتارها در تحلیل تکنیکال خواهیم دید.

کاربردهای اندیکاتور RSI در تحلیل تکنیکال

اندیکاتور RSI ابزار قدرتمندی‌ست که معامله‌گران از آن برای تحلیل رفتار قیمت و تصمیم‌گیری دقیق‌تر استفاده می‌کنند. این اندیکاتور فقط برای شناسایی نقاط اشباع خرید و فروش نیست؛ بلکه در تحلیل تکنیکال کاربردهای متنوع‌تری دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

شناسایی نواحی اشباع خرید و فروش

اولین و رایج‌ترین کاربرد RSI، تشخیص نواحی Overbought (بالای ۷۰) و Oversold (زیر ۳۰) است. وقتی مقدار RSI از سطح ۷۰ بالاتر می‌رود، احتمال برگشت یا اصلاح قیمت بالا می‌رود. از طرف دیگر، عبور RSI از سطح ۳۰ به پایین نشان‌دهنده‌ی فشار فروش بیش از حد است که ممکن است به یک بازگشت یا صعودی قیمتی منجر شود.

تشخیص واگرایی‌ها (Divergence)

یکی از مهم‌ترین کاربردهای RSI، واگرایی‌ها هستند. اگر قیمت سقف بالاتر بسازد ولی RSI سقف پایین‌تر نشان دهد، با واگرایی منفی (سیگنال کاهش قیمت) مواجه هستیم. برعکس، اگر قیمت کف پایین‌تر بزند اما RSI کف بالاتری تشکیل دهد، واگرایی مثبت (احتمال افزایش قیمت) را مشاهده می‌کنیم. این نوع سیگنال‌ها در معاملات برگشتی بسیار مفید هستند.

در تصویر زیر شما شاهد یک واگرایی RSI مثبت یا صعودی هستید :

اندازه‌گیری قدرت روند

زمانی که RSI در محدوده‌های میانی (مثلاً بین ۴۰ تا ۶۰) نوسان دارد، بازار معمولاً بدون روند است. اما اگر RSI دائماً بالای ۵۰ باقی بماند، می‌توان قدرت خریداران را تشخیص داد. در روندهای نزولی نیز RSI اغلب زیر ۵۰ قرار دارد. بنابراین، این اندیکاتور به معامله‌گر کمک می‌کند روند غالب بازار را به‌درستی تشخیص دهد.

مزایا و محدودیت‌های اندیکاتور RSI

اندیکاتور RSI به دلیل سادگی در تفسیر و دقت نسبی در صدور سیگنال‌ها، یکی از پرکاربردترین ابزارهای تحلیل تکنیکال است. با این حال، مانند هر ابزار دیگری، نقاط قوت و ضعف خاص خود را دارد که هر معامله‌گری باید به آن‌ها آگاه باشد.

مزایای اندیکاتور RSI

1. شناسایی سریع نواحی برگشتی قیمت
   RSI در شناسایی نواحی اشباع خرید و فروش عملکرد فوق‌العاده‌ای دارد. بسیاری از معامله‌گران با مشاهده رسیدن RSI به محدوده‌های بحرانی (بالای ۷۰ یا زیر ۳۰)، به‌سرعت هشدار بازگشت قیمت را دریافت می‌کنند.
2. تشخیص واگرایی‌ها با دقت بالا
   یکی از ویژگی‌های مهم RSI، توانایی نمایش واگرایی‌های پنهان یا معمولی در روندهاست. این سیگنال‌ها اغلب به‌عنوان نشانه‌های قدرتمند تغییر روند یا پایان اصلاحات استفاده می‌شوند.
3. سادگی در استفاده
   برخلاف برخی اندیکاتورهای پیچیده، RSI به نمودار شلوغی نیاز ندارد و به‌راحتی قابل فهم است. همین ویژگی باعث شده حتی معامله‌گران تازه‌کار نیز بتوانند به‌سرعت از آن بهره‌برداری کنند.

محدودیت‌ها و نکات احتیاطی در استفاده از RSI

1. سیگنال‌های اشتباه در بازارهای رِنج
   در بازارهای بدون روند یا رِنج، RSI ممکن است سیگنال‌های اشتباه زیادی صادر کند. مثلاً ممکن است RSI وارد محدوده اشباع فروش شود اما قیمت همچنان نزولی باقی بماند.
2. عدم پیش‌بینی قدرت واقعی روند
   گاهی RSI نمی‌تواند قدرت اصلی یک روند قوی را نشان دهد. مثلاً در روندهای صعودی پرقدرت، ممکن است RSI مدت‌ها در حالت اشباع خرید باقی بماند، بدون اینکه بازگشتی رخ دهد.
3. نیاز به ترکیب با ابزارهای دیگر
   برای بهینه‌سازی تصمیم‌گیری‌ها، معمولاً توصیه می‌شود که RSI با سایر اندیکاتورها مانند میانگین متحرک (MA) یا اندیکاتور EMA ترکیب شود.

آموزش افزودن اندیکاتور RSI در تریدینگ ویو

برای استفاده از اندیکاتور RSI در تریدینگ ویو، ابتدا باید وارد پلتفرم TradingView شوید. این پلتفرم در نسخه‌ی تحت‌وب، موبایل و دسکتاپ در دسترس است. پس از ورود، مراحل زیر را دنبال کنید:

مرحله 1 : ورود به حساب تریدینگ ویو

برای شروع، وارد وب‌سایت TradingView شوید. اگر هنوز حساب کاربری ندارید، ثبت‌نام رایگان در چند دقیقه انجام می‌شود.
طبق تصویر بر روی نوار ابزار Search بروید و نماد دلخواه خودتان را جستجو کنید. اگر از قبل واچ لیست شخصی ساختید هم میتوانید از روی واچ لیست بر روی نماد خودتان کلیک کنید. تا نمودار آن نماد برای شما ظاهر شود.

پس از تایپ نماد دلخواه (در اینجا ما نماد XAUUSD یا همان طلا را سرچ کردیم) بر روی گزینه Lunch Chart کلیک کنید تا نمودار آن نماد برای شما نمایش داده شود.

مرحله ۲ : افزودن اندیکاتور RSI

در بالای چارت، روی گزینه‌ی Indicators کلیک کنید. در پنجره باز شده، عبارت RSI یا Relative Strength Index را جستجو کنید. از لیست نمایش داده شده، روی گزینه‌ای که صرفاً نوشته شده “Relative Strength Index” کلیک کنید تا به چارت اضافه شود. طبق ترتیب زیر عمل کنید.

مرحله ۳ : مشاهده اندیکاتور RSI در پایین نمودار

با انتخاب اندیکاتور، پنل RSI به صورت خودکار زیر نمودار قیمت ظاهر می‌شود. این پنل شامل یک خط اصلی نوسانی بین عدد 0 تا 100 است و معمولاً دو سطح افقی در محدوده‌ی ۳۰ و ۷۰ نیز نمایش داده می‌شود که نشان‌دهنده نواحی اشباع فروش و اشباع خرید هستند.

با این روش ساده، شما می‌توانید در چند ثانیه RSI را روی هر چارت دلخواهی اعمال کرده و آن را برای تحلیل تکنیکال خود فعال کنید. در بخش بعدی، تنظیمات داخلی این اندیکاتور و نحوه شخصی‌سازی آن را توضیح می‌دهیم.

تنظیمات اندیکاتور RSI در تریدینگ ویو و توضیح کامل هر گزینه

بعد از افزودن اندیکاتور RSI در تریدینگ ویو، می‌توانید تنظیمات آن را تغییر دهید تا دقیق‌تر با استراتژی شما هماهنگ شود. برای این کار، روی آیکون چرخ‌دنده (⚙️) که روی نوار بالای اندیکاتور قرار دارد کلیک کنید تا پنجره تنظیمات باز شود.

تب Input یا ورودی‌ها

1. Length
   این گزینه تعیین می‌کند که RSI روی چند کندل محاسبه شود. مقدار پیش‌فرض ۱۴ هست. اگر بخواهید دقت بیشتری برای نوسان‌گیری کوتاه‌مدت داشته باشید، می‌توانید عدد را به ۷ یا ۹ کاهش دهید. برای تحلیل‌ های بلندمدت، افزایش این عدد مفید است.
2. Source
   مشخص می‌کند RSI بر اساس کدام داده‌ی قیمتی محاسبه شود. معمولاً روی “Close” (قیمت بسته شدن) تنظیم می‌شود، اما می‌توناید آن رو روی High، Low یا سایر گزینه‌ها قرار دهید.

تب Style یا ظاهر

در این بخش می‌توانید ظاهر RSI را به دلخواه تغییر بدهید :

• RSI Line : رنگ و ضخامت خط اصلی اندیکاتور را تنظیم می‌کند.
• Upper Band و Lower Band : این‌ها خطوط افقی هستند که معمولاً روی ۷۰ و ۳۰ قرار دارند. می‌توانید رنگ یا موقعیت آن‌ها رد تغییر دهید.
• Background : اگر فعال شود، ناحیه بین باندها رنگی می‌شود و دید بصری بهتری به چارت می‌دهد.

تب Visibility برای تنظیم بازه‌های زمانی

این بخش به شما اجازه می‌دهد مشخص کنید اندیکاتور RSI روی چه تایم‌فریم‌هایی نمایش داده شود.

نحوه استفاده از RSI در استراتژی‌ها و ستاپ‌ های معاملاتی

اندیکاتور RSI در تریدینگ ویو ابزاری قدرتمند برای شناسایی نقاط ورود و خروج است، اما قدرت واقعی آن زمانی نمایان می‌شود که با سایر ابزارهای تحلیلی ترکیب شود. در این بخش، چند روش رایج و موثر برای استفاده از RSI در استراتژی‌های معاملاتی را بررسی می‌کنیم.

استفاده از RSI برای شناسایی واگرایی‌ها

یکی از کاربردهای مهم RSI، شناسایی واگرایی بین قیمت و اندیکاتور است.

• واگرایی مثبت یا صعودی : قیمت کف پایین‌تر می‌زند اما RSI کف بالاتری ثبت می‌کند که نتیجه احتمال صعود قیمتی است.
• واگرایی منفی یا نزولی : قیمت سقف بالاتری می‌زند اما RSI سقف پایین‌تر می‌سازد که نتیجه احتمال ریزش قیمتی است.

ترکیب RSI با میانگین متحرک‌ها

یکی از روش‌های رایج و مؤثر برای استفاده از اندیکاتور RSI در تریدینگ ویو، ترکیب آن با میانگین متحرک‌ها (مثل EMA یا SMA) است. این ترکیب می‌تواند در فیلتر کردن سیگنال‌های نادرست و افزایش دقت تحلیل بسیار مفید باشد.

مثال کاربردی :

فرض کنید در تایم‌فریم 4 ساعته، قیمت در حال نزدیک شدن به میانگین متحرک نمایی 50 (EMA50) است. اگر در همان زمان، RSI نیز به سطح اشباع فروش (زیر ۳۰) برسد و سپس از آن ناحیه به سمت بالا بازگردد، این ترکیب می‌تواند یک نشانه بالقوه برای پایان اصلاح و شروع روند صعودی باشد. مانند تصویر پایین :

در این حالت :

• میانگین متحرک نقش حمایت داینامیک دارد.
• RSI نشان‌دهنده افت بیش‌ازحد قدرت فروشندگان و احتمال بازگشت تقاضاست.

این نوع تحلیل ترکیبی کمک می‌کند تا تنها زمانی وارد معامله شوید که چند ابزار به‌صورت هم‌زمان یک سیگنال مشابه را تأیید کنند.

در نتیجه، استفاده از RSI به همراه میانگین متحرک‌ها نه تنها سیگنال‌های اشتباه را کاهش می‌دهد، بلکه دید جامع‌تری از روند کلی بازار نیز ارائه می‌دهد.

شکست خطوط روند در RSI

می‌توانید مشابه نمودار قیمت، روی RSI هم خط روند رسم کنید. شکست این خطوط معمولاً پیش‌نمایی برای تغییر روند قیمت محسوب می‌شود.
مانند تصویر زیر اگر خط روند نزولی در نمودار RSI شکسته شود، ممکن است قیمت به روند صعودی تغییر جهت دهد.

در نهایت، استفاده از RSI به تنهایی ممکن است سیگنال‌های اشتباه بدهد. همیشه آن را در چارچوب یک تحلیل ترکیبی استفاده کنید تا قدرت تصمیم‌گیری شما چند برابر شود و نتیجه بهتری بگیرید.

جمع‌ بندی

اندیکاتور RSI یکی از مهم‌ترین ابزارها در جعبه‌ابزار هر معامله‌گر حرفه‌ای است. این اندیکاتور با نمایش قدرت نسبی بازار و شناسایی نواحی اشباع خرید و فروش، می‌تواند در کنار سایر روش‌های تحلیل تکنیکال، دیدگاه دقیقی از شرایط بازار ارائه دهد.

در این مقاله با ساختار و فلسفه عملکرد RSI آشنا شدیم، نحوه فعال‌سازی آن در پلتفرم تریدینگ ویو را یاد گرفتیم، تنظیمات مختلف آن را بررسی کردیم و روش‌های بهینه‌سازی آن را برای سبک‌های معاملاتی مختلف بیان کردیم. همچنین نمونه‌هایی از ستاپ‌ها و استراتژی‌های ترکیبی با RSI را نیز مرور کردیم تا بتوانید آن را در عمل به کار بگیرید.

اما فراموش نکنید: هیچ اندیکاتوری به تنهایی کامل نیست. اگرچه اندیکاتور RSI در تریدینگ ویو می‌تواند سیگنال‌های ارزشمندی ارائه دهد، اما استفاده از آن در کنار ابزارهایی مانند میانگین‌های متحرک، خطوط روند، سطوح حمایت و مقاومت یا الگوهای قیمتی، اثربخشی آن را چند برابر می‌کند.

در پایان، پیشنهاد می‌کنم حتما مقاله‌های مرتبط با اندیکاتور میانگین متحرک یا MA و اندیکاتور EMA را نیز مطالعه کنید تا درک عمیق‌تری از تحلیل تکنیکال به دست آورید و RSI را در ترکیب با سایر ابزارها به‌کار بگیرید.